wiedza

Lepszy, gorszy człowiek

Spotykamy się z tym codziennie. Gorsze lub lepsze traktowanie ludzi ze względu na płeć, pochodzenie, przekonania. Dyskryminacja lub uprzywilejowanie. 

Równe traktowanie? To mit. W systemie patriarchalnym “normy” oraz “równość” są określane przez grupę uprzywilejowaną – mężczyzn. Więc odpowiedzią jest raczej… sprawiedliwe traktowanie.

Sprawiedliwe traktowanie oznacza to równe szanse w zatrudnieniu, równość wynagrodzeń…

W 2021 roku Ofeminin rozpoczęła kampanię społeczną #nieczekam107lat, gdzie powołując się na raport Global Gender Gap Report z 2020 roku przypomina, że nadal żyjemy w świecie nierówności płciowej. Według raportu kobiety w Europie Środkowowschodniej będą miały równy status ekonomiczny, prawny, społeczny i równe szanse w 2128 roku. 

Sprawiedliwe traktowanie oznacza wyrównanie szans kobiet w dostępie do edukacji, rynku pracy, polityce, dostępie do usług medycznych itp. To również świadomość, że praca opiekuńcza, która dziś w większości wykonywana jest przez kobiety, musi zostać sprawiedliwie podzielona między kobiety i mężczyzn. Myśląc o sprawiedliwości nie możemy zapominać o edukacji seksualnej, przeciwdziałaniu przemocy seksualnej oraz przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W obu tych przypadkach pokrzywdzonymi są w większości kobiety.

Tyle teorii, pora na fakty:

  • testy pasów bezpieczeństwa w samochodach przeprowadzane są na „męskich” (waga, proporcje) manekinach,
  • zarobki kobiet są mniejsze niż zarobki mężczyzn,
  • na wysokich stanowiskach kobiet jest mniej,
  • na stanowiskach o profilach technologicznych pracuje więcej mężczyzn,
  • mniej kobiet studiuje na kierunkach ścisłych,
  • polityka jest domeną mężczyzn,

 

  • kamizelki kuloodporne są projektowane wyłącznie dla mężczyzn nie spełniają swojej roli gdy używają ich kobiety,
  • odzież i akcesoria ochronne, okulary, maski do pracy w przemyśle są projektowane dla mężczyzn; pracujące w tych branżach kobiety są narażone na fizyczny dyskomfort i częstsze obrażenia ciała,
  • rozmiar i proporcje smartfonów są często dostosowywane do rozmiaru przeciętnej męskiej dłoni; to uniemożliwia kobietom wygodne i sprawne używanie tych urządzeń.

Jak wykazują badania, kobiety są dużo bardziej narażone na obrażenia w wyniku wypadku drogowego niż mężczyźni − prawdopodobieństwo poważnego uszczerbku na zdrowiu jest w ich przypadku niemal 50% wyższe niż w przypadku mężczyzn,

zaś ryzyko śmierci wzrasta o 17%(dane wg „The Washington Post”). Dlaczego? Kobiety z natury są lżejsze, mają mniejsze, drobniejsze kości o niższej gęstości niż kości mężczyzn.

Stąd w takich samych okolicznościach – np. przy tej samej sile uderzeniowej − ryzyko dotkliwych urazów jest dla nich dużo większe.

 

Przemoc wobec kobiet – jak jest naprawdę:

  • przemoc dotyka rocznie nawet 700 000 kobiet w Polsce,
  • z policyjnych statystyk wynika, że ponad 70% ofiar przemocy w rodzinach, to kobiety, 
  • policyjne statystyki nie oddają skali przemocy ponieważ wiele osób nie decyduje się na raportowanie jej organom ścigania,
  • zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich państwo nie zapewnia wystarczającej ochrony ani przed przemocą, ani ofiarom przemocy,
  • poziom edukacji w tym zakresie pozostawia wiele do życzenia; bardzo wiele,
  • ochroną praw kobiet w Polsce zajmują się dzisiaj głównie organizacje pozarządowe.

Jak działa Konwencja stambulska?

  • Konwencja stambulska, inaczej antyprzemocowa, to dokument Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy (w tym przemocy domowej) wobec kobiet,
  • Konwencja zakłada, że drogą do zapobiegania przemocy wobec kobiet jest równość kobiet i mężczyzn.
  • w myśl Konwencji stambulskiej państwa powinny nie tylko zadbać o profilaktykę, ale i zwalczać przemoc, stosować wobec kobiet i mężczyzn politykę równościową, uczyć obywateli czym jest dyskryminacja i nierówności płci i jakie są przyczyny i skutki przemocy,
  • określa konkretne środki prawne i polityczne mające służyć nie tylko zapobieganiu przemocy, ale i wspieraniu ofiar i karaniu sprawców.

Kim są przeciwnicy Konwencji?

  • To konserwatyści, również zasiadający w polskim rządzie i organizacjach pozarządowych, którzy dopatrują się w konwencji „zagrożenia dla polskiej rodziny oraz chrześcijańskich wartości”. Nie kwestionują faktu, że te „wartości”, oparte na uległości wobec mężczyzn, uprzedmiotawiają kobiety.
  • Tymczasem, zapisy w Konwencji definiują przemoc wobec kobiet jako specyficzny rodzaj przemocy, który ma bezpośredni związek ze wspomnianym wyżej podziałem oraz kulturowym przekonaniem o niższym statusie kobiet.
  • Konwencja mówi jasno, że ani względy religijne, ani kulturowe, ani bezkrytycznie kultywowana tradycja nie może usprawiedliwiać przemocy wobec kobiet.

Czy wiesz, że dyskryminacja ze względu na płeć ma wiele oblicz? Czasem, wiąże się ze stosowaniem przemocy, a innym razem ze stawianiem barier i ograniczaniem możliwości rozwoju. Szklane sufity i lepkie podłogi to typowe przejawy dyskryminacji na rynku pracy.

Szklanym sufitem nazywa się utrudnianie kobietom awansu – kobiety widzą wysokie stanowiska, latami ciężko pracują, aby je osiągnąć, ale na drodze staje niewidzialna bariera. Stanowiska otrzymują mężczyźni, którzy niejednokrotnie nie przewyższają kontrkandydatek kwalifikacjami.

O lepkiej podłodze mówimy w kontekście zawodów o niskim prestiżu społecznym, takich jak pielęgniarka czy sekretarka, oraz zawodów, do wykonywania których nie są potrzebne wysokie kwalifikacje. Warto zauważyć, że są to zawody silnie sfeminizowane. „Lepka podłoga” to dosłownie brak ścieżki kariery, osoba pracująca na takim stanowisku tkwi w miejscu, niczym przyklejona, bez perspektywy awansu.

Poznaj Zofię Łapniewską

ekonomistkę i adiunktkę w Instytucie Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Jagiellońskiego, która naukowo zajmuje się ekonomią instytucjonalną, ekologiczną i feministyczną (więcej)

Czy gender jest ideologią? Nie jest. Termin „gender” określa zbiór cech osobowości, zachowań, ale także stereotypów i ról, latami przypisywanych przez kulturę każdej z płci. Wiele z tych ról nie ma bezpośredniego związku z predyspozycjami wynikającymi z cech biologicznych; to „męskie”, lub ”kobiece” role kulturowe, narzucane lub przyjmowane przez osoby tworzące dane społeczeństwo. Gdy z jakichś powodów ludzie nie mieszczą się w ustalonych normach – mogą spotkać się z napiętnowaniem, dyskryminacją lub wykluczeniem społecznym.

Aborcja

Kobiety mają prawo same decydować o tym czy i kiedy zostaną matkami. Decyzja o zostaniu matką nie może być podejmowana pod przymusem, a fakt odmowy posiadania dzieci nie może być powodem do dyskryminacji. Dlatego istotne jest, aby każda kobieta miała nie tylko dostęp do edukacji seksualnej, ale i do bezpiecznej aborcji.

Aborcja jest prawem człowieka, bo każda osoba ma prawo do swojej integralności cielesnej.

Kilka faktów na temat aborcji w Polsce:

  • rocznie w Polsce przeprowadza się od 80 000 do 200 000 aborcji,
  • obowiązująca ustawa antyaborcyjna sprawia, że kwitnie podziemie aborcyjne, ale trudno jest zweryfikować zarówno kwalifikacje osób przeprowadzających zabiegi, jak i warunki sanitarno-higieniczne, w jakich aborcja zostanie przeprowadzona.
  • bezpieczne zabiegi w komfortowych warunkach poza granicami Polski są dostępne dla kobiet lepiej uposażonych, dlatego tak ważne są działania oddolnych grup wspierających dostęp do aborcji dla osób w trudnej sytuacji finansowej.
  • prawo większości krajów, w których aborcja jest legalna, dopuszcza wykonywanie zabiegów do 12 – 14 tygodnia, najpóźniej do 24 tygodnia; tzw. późne aborcje to mniej niż 1% wszystkich zabiegów.
  • w krajach, w których jest lepszy dostęp do edukacji seksualnej i antykoncepcji liczba aborcji spada.

Lepszy dostęp do edukacji seksualnej, to mniej infekcji przenoszonych drogą płciową oraz zakażeń HIV. To również mniej przestępstw na tle seksualnym.

Przez co przechodzą migrantki w Polsce:

  • są narażone na dyskryminację “krzyżową” (intersekcjonalną) – wynika to z ich równoczesnej przynależności do kilku grup narażonych na dyskryminację – np. Romni -migrantki; nieheteronormatywne uchodźczynie,
  • doświadczają przemocy motywowanej uprzedzeniami związanej, jak np. w przypadku muzułmanek, z rozpoznawalną przynależnością religijną,
  • często pracują na kilku etatach, aby zapewnić byt swojej rodzinie; nierzadko pracują znacznie poniżej kwalifikacji zawodowych zdobytych w kraju pochodzenia,
  • są narażone na przemoc seksualną / mogą stać się ofiarami handlu ludźmi,
  • często żyją w rozłące z osobami, które są im najbliższe (np. gdy zarabiają, aby umożliwić przyjazd partnerowi / partnerce i / lub dzieciom, które pozostają w kraju pochodzenia).

Źródła:
Europarl.europa.eu,
Raport Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) nt. równouprawnienia płci w Unii Europejskiej na zlecenie Komisji Europejskiej,
Polskatimes.pl, 
Oko.press,
Centrum Praw Kobiet,
Codziennikfeministyczny.pl,
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny,
WHO,
The Washington Post.